Bingöl ilinin de sınırları içine giren Bingöl Dağları Önemli Bitki Alanında 109'u Türkiye için endemik, yaklaşık 1000 çeşit yabani çiçekli bitki türü yetişir.

Yıllardır ‘Meşhur Bingöl Balı’ deyip kazanç elde eden arıcıların bile açıklayamadıkları meşhurluğun nedenleri nelerdir? Ürettiğimiz ve tükettiğimiz balı ne kadar tanıyoruz? Dilimizden düşmeyen ‘Meşhur’ kelimesini ne kadar açıklayabiliyoruz? Bingöllü olarak balımızı ne kadar iyi tanıyoruz? Hakkında bilgi sahibi olmadığımız balımız ile ilgili ne kadar tanıtıcı olabiliriz? İşte yıllardır konuşulan meşhurluğun sebepleri…

Yüksek rakımlı yaylalarda yetişen ve meşhur Maraş dondurmasına farklı lezzeti ve tadı veren keven otunun Bingöl balına da farklı lezzet ve tadı veren otların başında geldiği ortaya çıktı.
Meşhur Bingöl Balı ile ilgili bir araştırma yapan Fırat Üniversitesi Bingöl Meslek Yüksek Okulu (MYO) Öğretim Görevlisi Mehmet Ali Kutlu, Bingöl’de özellikle Karlıova, Solhan, Kığı ve Adaklı yörelerinde yetişen birçok kır çiçeklerinin olmasına rağmen meşhur Bingöl balının ana kaynağının çok yıllık bitkilerden keven, beyaz yonca, üçgül ve kekik bitkilerinin olduğunu tespit etti.

İlin topografyasına bakıldığında yüzeyin yüzde 8,2’sinin ekilebilir tarım arazisinden geriye kalanının yüzde 91,8’lik alanın da çayır mera ve çalılıklardan oluştuğuna dikkat çeken Kutlu, bu alanların ekilip biçilemediği için tarla tarımının rantablı olmadığından bu yörelerde tarımsal yapının büyük bir bölümünün arıcılığa bağlı olduğunu belirtti. Arıcılığın yapıldığı Karlıova, Solhan, Kığı ve Adaklı yörelerinin çoğunluğunun çok yıllık bitkilerden keven, beyaz yonca, üçgül ve kekik otlarıyla kaplı olduğuna değinen Kutlu, burada üretilen balların büyük bölümünün keven otundan elde edildiğini ifade etti.

Keven bitkisinin bir şifa deposu olduğunu kaydeden Kutlu, kevenin birçok hastalığı karşı vücudun direncini artırdığını ve hastalığın süresini kısalttığını belirtti. Keven’in sayılmayacak kadar fazla sanayi dallarında kullanıldığına değinen Kutlu, Bingöl’de kevenin en önemli özelliğinin balın ana kaynağını oluşturması olduğunu söyledi. Özellikle ilkbahar ve yaz aylarında çiçeklenen keven otunun arıcıları yüksek rakımlı yaylara çektiğini söyleyen Kutlu, Keven balının kokusu ve damak tadı ile kendini diğer ballardan ayırdığını belirtti. Kevenle birlikte beyaz yonca, üçgül ve kekik bitkilerinin Bingöl balının eşsiz tadında büyük bir rol oynadığını söyleyen Kutlu “ Bu bitkilerin çiçeklenme zamanları birbirine yakın olduğundan elde edilen karışım, ballarının tadının ve aromasının güzelliğini ve kalitesine büyük oranda yansımaktadır. Ayrıca tad ve aromada rakımın yüksekliği de etkili olmaktadır” diye konuştu.

Piyasada ‘Bingöl Balı’ adı altında sahte balın oldukça fazla olduğunu söyleyen Kutlu, çiçek balı ile şeker karıştırılmış balı birbirinden ayırt etmek için bazı püf noktalar verdi. Kibrit çöpü ya da parmağa alınan bir bal damlasının ışığa tutularak içerisinde şeker olup olmadığının ayırt edilebileceğini söyleyen Kutlu, “ Aldığımız bal damlasını şiddetli bir ışık kaynağına tutarız. Birazdan sarkmaya başlayan bal damlasında ışıklar sol tarafta toplanırsa çiçek, sağ tarafta toplanırsa şeker karıştırılmış baldır. Ancak sağ tarafta toplanan ışık her zaman şeker karıştırılmış bal anlamına gelmez bazen kaynağı çam ve farklı bitkiler olan ballar da ışığı sağ tarafta toplar. Bizim için önemli olan aldığımız balın çiçek balı olmasıdır. Onun için alacağımız balın ışığı mutlaka sol tarafta toplanmalıdır” diye konuştu.